Doen terwijl je denkt en denken terwijl je doet. Oftewel: doenken. Dat is het credo van Annelies Nagel die vijf jaar terug De Gezel startte met Perry Sporken. Doenken staat voor de ondernemersgeest die heerst bij De Gezel. Dit circulaire ambachtshuis repareert, knapt op en geeft afgedankte spullen een tweede leven. Leermeesters delen hun kennis en ervaring met de gezellen die er werken, mensen die door de mazen van het maatschappelijk vangnet glippen. Ze doen dat op twee locaties: in Gorinchem en in de werkplaats in Groot-Ammers onder het bordes van het net geopende Ecopark van Waardlanden.
Aan het blog Care4Circulair vertelt Annelies wat De Gezel drijft en hoe de organisatie zonder subsidies de eigen broek ophoudt.
Wat zijn jullie sociale waarden?
‘De Gezel is vijf jaar terug begonnen als project vanuit kringloop Gorinchem. We zagen handige mensen met twee rechterhanden die wel wat extra sociale aandacht nodig hadden. Dat bracht Perry Sporken en mij op het idee van de combinatie van gezellen en leermeesters. Ons doel is tweeledig: gezellen bieden we leer- en werkervaring en voor de gemeente zijn we een sociale partner. We zijn laagdrempelig en werken vanuit humaniteit. Dat is een bewuste keuze, je haalt daardoor het beste uit mensen. Dat vertaalt zich in de praktijk doordat de gezellen iets maken dat we weer verkopen. Onze gezellen geeft dat eigenwaarde en de afgedankte spullen krijgen daadwerkelijk een waarde die we weer te gelde kunnen maken.’
Waarom is de werkplaats op het Ecopark onder het bordes?
‘Onder het bordes kwam door de modulaire bouw met U-elementen 135 vierkante meter beschikbaar. Door de hoogte en de grote ramen aan de kant van de weg is het een prachtige ruimte geworden die zich bij uitstek leent voor een meubelwerkplaats voor houtrenovatie en schilderwerk. Op een milieustraat zijn dat ook de spullen die het snelst zijn op te knappen. Voor andere werkzaamheden, zoals het maken van metalen onderstellen, is meer ruimte nodig. Dat doen we in Gorinchem. Die vestiging heeft ook een houtwerkplaats, en verder een las- en schilderatelier. We zitten in het centrum en merken dat daar behoefte aan is. Daarom is daar ook een fietsenwerkplaats en een naaiatelier voor het vermaken van kleding of het stofferen van meubels.’
Wat is de meerwaarde van deze locatie?
‘We zijn onderdeel van de route op het Ecopark. Alle bezoekers rijden langs de werkplaats die door de duidelijke belettering op de voorgevel ook niet is te missen. Dat is belangrijk. We zijn zo heel zichtbaar. Bezoekers zien dat er weer nieuwe producten worden gemaakt van de ingeleverde spullen. Dat niet alles waarvan zij denken dat het naar de stort moet, ook daadwerkelijk stort is. We brengen circulariteit in beeld. Omdat we dat laten zien heeft De Gezel ook een educatieve functie. Voor ons is dat net zo belangrijk als circulariteit of onze sociale rol. Daarom laten we tijdens rondleidingen gemeenten of scholen enthousiast zien wat we doen en waar we voor staan.’
De Gezel beheert het acceptatiepunt van de kringloop, hoe werkt dat?
‘Als bezoekers aankomen, legt een van de medewerkers aan de poort van het Ecopark uit wat er naar het inzamelpunt voor de kringloop kan. Dat is makkelijk bereikbaar en ligt op de route naar het bordes waardoor spullen eenvoudig en snel kunnen worden afgegeven. Omdat de werkplaats er direct naast is, kan een van de gezellen gelijk ter plaatse zijn om te assisteren. Alle goede spullen, zoals een stoel of tafel, knappen de gezellen in de werkplaats op. Als ze klaar zijn, gaan ze naar de winkel van De Gezel in Gorinchem of naar andere kringlopen. Alle andere spullen worden opgehaald door de Kringloop Gorinchem. Inmiddels is er een verzoek uitgegaan naar kringlopen of ze spullen willen ophalen uit het inzamelpunt. Omdat het Ecopark net open is, wachten we nog op reacties.’
Annelies Nagel van De Gezel. ‘Het leukste van mijn werk is dat ik met twee voeten in de klei sta en tegelijkertijd gemeenten en publieke organisaties adviseer hoe om te gaan met circulariteit en sociaal welzijnswerk. Ik ben daardoor sociaal en heel pragmatisch bezig. Die combinatie spreekt me erg aan.’
De Gezel houdt z’n eigen broek op, hoe kan dat?
‘We kopen nooit iets nieuw, maar werken alleen met restmaterialen en spullen die worden weggedaan of over zijn, zoals textiel dat we vanuit de kringloop krijgen, nog goed bruikbare binnenbanden of overtollig hang- en sluitwerk. Daardoor zijn bijvoorbeeld de meubels die we maken relatief goedkoop. Maar we zijn niet goedkoop-goedkoop, we vragen wel marktconforme prijzen. Goed ondernemerschap is om die reden een voorwaarde, anders kunnen we onze eigen broek niet ophouden. Ook voor de gezellen is een bedrijfsmatige aanpak belangrijk. In hun beleving werken ze bij een bedrijf. Dat heeft voor hen een belangrijke welzijnswaarde. We zijn een non-profit organisatie en draaien zonder subsidie. Nadat we de moeilijke meters in de eerste jaren zelf aflegden, hebben we wel een waarderingssubsidie gekregen van de gemeente. Hierdoor konden we 2 FTE’s aantrekken, een bedrijfsleider en een voorman voor de werkplaats om de vestiging in Gorinchem te professionaliseren en verduurzamen. Recent kregen we een subsidie voor het kwartiermaken van de werkplaats in Groot-Ammers via de gemeente Molenlanden van Rijkswaterstaat en het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Dat zijn allebei geen doorlopende subsidies. De inkomsten uit onze verkoop dekken de operationele kosten, zoals de vaste lasten en salarissen. Het kan dus, een model dat rondrekent. De Gezel laat dat zien.’
Foto’s slider: de Gezel repareert, knapt op en geeft afgedankte spullen een tweede leven. Van een kerstboom gemaakt van resthout, tot een gerepareerde kast of banners die in het naaiatelier worden vermaakt tot tassen. (Foto’s: De Gezel/Facebook)
Hoe gaat De Gezel verder, wat is jullie toekomstdroom?
‘Ons ideaal beeld is om op meerdere locaties in Nederland organisaties als De Gezel op te zetten. De kwartiermakers, Stramco Social Works, die dat gaan doen, trekken daarvoor samen op met circulaire ambachtscentra. Zij zijn het startpunt. Omdat ze circulariteit en het sociale domein samen brengen, draagt dat bij aan de circulaire, duurzame en sociale doelen van gemeenten. Voor gemeenten is dat wezenlijk. Ze hebben daarmee een voorliggende voorziening, zoals dat heet. Dat voorkomt dat er onnodig lange wachtlijsten ontstaan en dat mensen bij de GGZ moeten aankloppen.’
Heb je tips voor gemeenten die met een circulair ambachtscentrum bezig zijn?
‘Ik kan het niet vaak genoeg benadrukken. Het is oh-zo belangrijk dat je een ondernemersgeest hebt. Doenken staat voorop. Voor ons betekent dat: doen terwijl je denkt en denken terwijl je doet. Door ervaring leren wat er moet gebeuren. Daar gaat het om. We kijken niet alleen of iets kan, maar gaan heel pragmatisch te werk waardoor zelf het onmogelijk op een gegeven moment mogelijk wordt. Doenken is bij dit soort initiatieven niet altijd gebruikelijk. Vaak regeert een beleidsmatige aanpak met als doel alles te controleren en geen of minimale risico’s te lopen. En juist daarom moet je het ondernemend aanpakken. Dan kan je snel beginnen en direct leren van de gemaakte fouten. Een businessmodel dat niet rondrekent of afgebakende beleidskaders zijn voor ons dan ook geen barrières. Wel zijn goede relaties met de reinigingsdienst, sociale instellingen, en gemeenten een must. Wat dat betreft heeft de locatie in Gorinchem zich al bewezen. We weten hoe het daar werkt en konden daarom voor de werkplaats op het Ecopark al zo veel mogelijk voorbereiden. Daardoor en door de goede samenwerking met Waardlanden hadden we maar 1,5 week nodig om operationeel te zijn. Zo werkt dat; als je het ondernemers laat doen gebeurt er wat.’
Meer weten?
Kijk dan op de website van De Gezel
Of op de Facebook-pagina
Of lees:
Ecopark Groot-Ammers van Waardlanden officieel geopend
Circulaire milieustraat op Ecopark Groot-Ammers in paar dagen gebouwd
Hans van den Brule, Waardlanden: ‘verhoogd Modulo-bordes nieuwe milieustraat bewuste keuze’
Over Modulo Milieustraten
Modulo Milieustraten is het kenniscentrum en de specialist in het circulair ontwerpen en circulair bouwen van milieustraten, grondstoffen- en circulaire ambachtscentra en depots voor klein chemisch afval. De bordessen bestaan uit gestandaardiseerde, modulaire betonelementen gemaakt van ecogranulaat. Daardoor kunnen ze makkelijk worden aangepast, verplaatst en opnieuw gebruikt. Modulo geeft een inruilgarantie op nieuw gebouwde milieustraten. Modulo biedt een totaalconcept. Wij adviseren gemeenten en afvalinzamelaars/reinigingsdiensten ook bij de ontwikkeling van hun nieuwe milieustraat en circulair ambachtscentrum. Hiervoor voeren wij haalbaarheidsonderzoeken uit en maken we ontwerpvarianten.
Wilt u meer weten over het circulair ontwerpen en circulair bouwen van milieustraten en circulaire ambachtscentra? Kijk dan op de website: www.modulo-milieustraten.nl of neem vrijblijvend contact op met Modulo Milieustraten, telefoon: (035) 5885454. Of volg het blog Care4Circulair op LinkedIn of Twitter en blijf op de hoogte van alle ontwikkelingen.
