Papieren koffiebekers die na gebruik als compost dienen voor bomen waar daarna weer bekers van worden gemaakt en autobanden die aan het einde van hun levensduur weer grondstof zijn voor nieuwe autobanden. Het zijn voorbeelden van circulaire producten in een gesloten productieketen. In de aanloop naar Nederland Circulair 2050 ontwikkelen overheid, bedrijfsleven en particulieren duizenden initiatieven die moeten bijdragen aan de overgang van een lineaire naar een circulaire economie. Materialen en goederen blijven langer in gebruik. Behalve met circulaire producten, zoals de koffiebekers en autobanden, kan dat op tal van andere manieren.
Deze post is onderdeel van een serie over de circulaire economie. Deel 1 beschrijft de belangrijkste redenen voor een circulaire economie (why). In dit tweede deel 2 gaat het over de overgang van een lineaire naar een circulaire economie (how) en de initiatieven die daaraan bijdragen. Deel 3 belicht de rol van milieustraten in deze transitie (what).
Eén miljoen ton CO2 besparen
Van compost naar compost, zonder dat er energie verloren gaat. Dat is in het kort Stack-It, de koffiebekers die Moonen Packaging maakt van suikerriet. In een vergistingsinstallatie worden ze na gebruik verwerkt tot compost en biogas. De compost is daarna voeding voor de planten waarvan nieuwe bekers worden maken. Het biogas is de brandstof voor de vrachtwagens die de bekers vervoeren. Ook bij Black Bear Carbon is de cirkel gesloten. Het bedrijf heeft een technologie ontwikkeld om duurzame koolstof uit oude autobanden te produceren. Eén installatie kan zo’n 1,5 miljoen oude banden per jaar verwerken. Dit bespaart meer CO2 dan één miljoen bomen opnemen. Aardolie als grondstof is niet meer nodig. Het bedrijf bouwt met partners ook internationaal installaties. Met één miljard oude banden per jaar kunnen ruim 800 installaties met winst draaien, heeft Black Baer becijferd. Het doel is om in zeven jaar circa één miljoen ton CO2 te besparen.
Minder fossiele grondstoffen gebruiken
Stack-it en Black Bear zijn circulair omdat de producten na gebruik weer terug de keten ingaan. Daardoor worden er veel minder of geen fossiele grondstoffen voor de productie gebruikt. Bovendien vermindert het de CO2-uitstoot. Reduce noemt oud-minister van VROM, prof. Dr. J. Cramer, dat in haar 10R-model. Dat moet bijdragen aan drie hoofddoelen: een product slimmer gebruiken en maken, de levensduur van product en onderdelen verlengen en restmaterialen nuttig toepassen. Het 10-R-model is een sterk gedetailleerde versie van de Ladder van Lansink, een standaard op het gebied van afvalbeheer die al dateert uit de jaren 70. Een milieuvriendelijke manier van afvalverwerking heeft daarbij prioriteit. Daarom wordt bij de verwerking van afval gestreefd naar de hoogst mogelijke trede. Pas als dit niet kan, komt een volgende – lagere stap – in beeld.
‘Van bezit naar gebruik’
Speakers van afvalplastic , terrasmeubilair van gebruikte bierfusten en betonelementen voor milieustraten van ecogranulaat van asfaltwegen. De voorbeelden van het recyclen van afval tot nieuwe producten is eindeloos. Omdat materialen en goederen langer in gebruik blijven, draagt recyclen bij aan een circulaire economie. Die kent veel verschijningsvormen. Van afval gescheiden inzamelen of naar de milieustraat brengen tot hergebruik waarbij spullen een tweede leven krijgen en het herstellen of repareren van kapotte producten, zoals de ouderwetse kleermaker. Het hoogst haalbare is refuse – de laatste trede van het 10R-model en op de Ladder van Lansink. Consumenten kopen niet meer, maar gaan producten delen, leasen of nemen een abonnement om een product te mogen gebruiken. Een voorbeeld van dit ‘van bezit naar gebruik’ is het fashionlabel Mud Jeans dat in 2013 het jeansconcept ‘Lease a jeans’ introduceerde. Andere bekende voorbeelden zijn Spotify, SnapCar en Bundles.
De cirkel is rond
Hoewel al deze initiatieven – hoe groot of klein ook – bijdragen aan een circulaire economie zijn ze niet helemaal circulair. Circulaire producten worden zo ontworpen dat de grondstoffen nooit verloren gaan. Dat ze aan het einde van hun productcyclus weer als grondstoffen terug de keten in kunnen. De koffiebekers van Moonen Packaging en de autobanden van Black Bear zijn daar voorbeelden van. Ook bij de verkeersborden van AGMI Traffic & Lightning is ontwerp voor circulariteit het uitgangspunt. Alle onderdelen kunnen opnieuw worden gebruikt. De stoelen van Van de Sant zijn 100 procent circulair omdat er na gebruik weer grondstoffen van worden gemaakt voor de volgende generatie duurzaam meubilair. Net als bij de koffiebekers en de autobanden is daarmee de cirkel rond. Dat is de essentie van een circulaire economie. Alles houdt zijn waarde en blijft behouden met als uiteindelijke doel een gezonde en duurzame samenleving.
Meer weten?
Lees dan ook deel 1 uit deze serie: Terugwinnen grondstoffen: afval verminderen en aarde ‘sparen’ of kijk in de rubriek ‘Care4Circulair’.
Of volg het blog Care4Circulair op LinkedIn, Twitter, Facebook of Instagram en blijf op de hoogte van alle ontwikkelingen.
